به مناسب سیامین سالگرد تصویب کنوانسیون حقوق کودک و به منظور آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان، «کانون مدافعان حقوق بشر» تصمیم به معرفی این کنوانسیون با زبانی ساده و روان و در بخشهایی کوتاه گرفته است.
شاید مهمترین سوالی که به ذهن مخاطب خطور کند اینکه اساساً چه نیازی به تصویب کنوانسیون مستقل و جداگانهای برای کودکان بود؟ و چرا آشنایی و بهکارگیری اصول این کنوانسیون برای سعادت یک جامعه اهمیت دارد؟ در اینجا سعی میکنیم به صورت خلاصه به ایندست سوالات پاسخ دهیم.
1⃣ کودکان از فردیت مستقل برخوردارند
کودکان اموال پدر و مادر یا حکومت نیستند و به دلیل سن پایین، نباید از حقوق کمتری برخوردار باشند. در کل کودکان به عنوان اعضای جامعه بشری، از جایگاه برابر با دیگران برخوردارند.
2⃣ کودکان زندگیشان را در وضعیت وابستگی کامل آغاز میکنند
کودکان در مسیر رشد و بالندگی و استقلال فردی، باید به افراد بالغ تکیه کنند. قاعدتاً پرورش و آموزش کودکان توسط افراد بالغِ خانوادههای آنها انجام میشود؛ اما در صورتی که والدین یا دیگر اعضای بالغ خانواده از عهده تامین چنین نیازی برای کودکان بر نیایند، این مسئولیت به عنوان وظیفه اصلی بر عهده دولتها است که فرد یا افراد جایگزین را در راستای تامین مصالح کودکان تعیین کنند.
3⃣ عملکرد دولت بر کودکان بیش از دیگر گروههای جامعه تاثیر میگذارد
عملاً تمام حوزههای سیاستگذاری حکومت (از آموزش تا سلامت عمومی) به درجات مختلفی بر کودکان تاثیر میگذارد. سیاستگذاریهای کوتهبینانه که منافع کودکان را در نظر نمیگیرد، بر آینده تمام اعضای جامعه تاثیر منفی میگذارد.
4⃣ عقیده و نظر کودکان باید شنیده شود و در روند سیاسی مد نظر قرار گیرد
کودکان از حق رای برخوردار نیستند و عموماً در روندهای سیاسی نقشی ایفا نمیکنند. بدون توجه ویژه به آرا و عقاید کودکان - که در خانه و مدرسه و محله بیان میشود- نظرات آنها در بسیاری از مسائل مهم که بر روال جاری زندگی یا در آینده آنها تاثیر خواهد گذاشت، ناشنیده باقی خواهد ماند.
5⃣ بسیاری از تغییراتی که در جامعه رخ میدهد تاثیر نامناسب و اغلب منفی بر کودکان دارد
تغییر شکل ساختار خانواده، جهانیسازی، تغییرات اقلیمی، مهاجرت گسترده، تغییر الگوی استخدامی، روند توسعه دیجیتال و کاهش رفاه اجتماعی در بسیاری از کشورها تاثیر بسیار شدیدی بر کودکان دارد. تاثیر این تغییرات بهویژه در شرایط درگیریهای مسلحانه و جنگ و شرایطی از این قبیل، میتواند ویرانگر باشد.
6⃣ رشد سالم کودکان برای رفاه و سعادت آینده هر جامعه بسیار مهم است
چون کودکان در حال رشد هستند، آسیبپذیریشان به دلیل شرایط نامناسب زندگی (از قبیل: فقر، مراقبت بهداشتی ناکافی، تغذیه، آب سالم و بهداشتی، مسکن مناسب، و آلودگیهای محیط زیستی) به مراتب بیشتر از بزرگسالان است. پیامدهای ناشی از بیماریها، سوتغذیه و فقر؛ آینده کودکان و متعاقباً آینده جامعهای که در آن زندگی میکنند را مورد تهدید قرار میدهد.
7⃣ عواقب بیتوجهی به کودکان برای جامعه بسیار گران خواهد بود
یافتههای پژوهشهای اجتماعی نشان میدهد که تجربیات اولیه کودکان در رشد و پیشرفت آینده آنها سهم بسزایی دارد. مسیر رشد و پرورش آنها، میزان مشارکتشان در جامعه یا هزینههای احتمالی که بر آن تحمیل خواهند کرد را تعیین و آشکار میسازد.
@DhrcIran