تا پیش از مرداد ماه سال 1389، آب به صراحت به عنوان یکی از حقوق مستقل بشری در معاهدات بین المللی شناخته شده نبود و در برخی موارد ذیل حق برخورداری از وضعیت مناسب برای زندگی به آن اشاره می شد.اما در پی صدور قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مرداد ماه 1389 تاکید شد که "حق دسترسی به آب آشامیدنی سالم و پاکیزه و نیز سیستم تخلیه ی فاضلاب یکی از حقوق بشر است که برای برخورداری از حق حیات ضروری است."



آب آشامیدنی و دیگر حقوق



آب آشامیدنی سالم پیش شرط اساسی برای بهره مندی از حقوق دیگر از جمله حقوق مربوط به مسکن، بهداشت، آموزش، حیات، کار و حفاظت در برابر هرگونه رفتار یا مجازات ظالمانه، غیر انسانی و تحقیر کننده است. همچنین این حق نقش اساسی در جهت برابری جنسیتی و حذف تبعیض ایفا می کند. برای مثال دخترانی که تازه به سن بلوغ رسیده اند به دلیل نیازهای بهداشتی دوران قاعدگی تمایل چندانی به تحصیل در مدارسی که فاقد سرویس بهداشتی مناسب هستند، ندارند.



ویژگی های اساسی حق بر آب سالم و بهداشتی



این حق شامل آزادی هایی است، از جمله محافظت در برابر قطع خودسرانه و غیر قانونی خدمات، ممنوعیت آلوده سازی غیر قانونی منابع آب، عدم تبعیض در دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تاسیسات بهداشتی، عدم تهدید امنیت شخصی افراد هنگامی که دسترسی به منابع آب و تاسیسات بهداشتی در محیط خارج از خانه قرار دارد.



همچنین حق دسترسی به آب سالم و بهداشتی شامل بهره مندی از برخی حقوق می شود. از جمله برخوردارای از دسترسی به حداقل مقدار آب آشامیدنی سالم برای زنده و سالم ماندن، دسترسی به آب آشامیدنی سالم و تاسیسات بهداشتی در هنگام بازداشت، و مشارکت در تصمیم گیری های مربوط به آب و تاسیسات بهداشتی در سطوح ملی و اجتماعی است.



چه میزان آب برای هر فرد کافی است؟



بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی بین 50 تا 100 لیتر آب برای هر نفر در هر روز به منظور رفع نیازهای اولیه و حفظ سلامتی مورد نیاز است. این میزان می تواند به حداقل 20 تا 25 لیتر در روز کاهش یابد اما در این حالت نگرانی هایی در مورد بهداشت و سلامت فرد ایجاد می شود. البته این میزان ممکن است برای گروههایی با شرایط خاص و بسته به وضعیت سلامت، کار، شرایط اقلیمی و دیگر عوامل متفاوت باشد. به عنوان مثال مادران شیرده، زنان باردار و افراد مبتلا به اچ آی وی/ ایدز روزانه به بیش از 50 تا 100 لیتر آب نیاز دارند.



ویژگی های آب سالم و بهداشتی!



آب مصرفی باید عاری از هرگونه میکروب، انگل، مواد شیمیایی و هر عامل دیگرتهدید کننده سلامتی باشد. آب همچنین باید رنگ، بو و مزه قابل قبولی داشته باشد.



آب و تاسیسات بهداشتی باید از نظر فیزیکی قابل دسترس باشند و برای تمام افراد، به ویژه افراد با نیازهای خاص مانند سالمندان، افراد دارای معلولیت، زنان و کودکان به راحتی در دسترس باشد. اگر امکان فراهم آوردن آب و تاسیسات بهداشتی در خانه ها وجود ندارد حتما باید این امکانات در نزدیک ترین فاصله ی ممکن از هر خانه فراهم آورده شود.



هزینه ی تهیه و خدمات آب باید برای تمامی اقشار جامعه مقرون به صرفه باشد و هیچ فرد و گروهی نباید به واسطه ی عدم توانایی مالی از حق برخورداری از آب آشامیدنی سالم و بهداشتی محروم شود.